AHA – BHA – PHA Farkı Nedir?

AHA – BHA – PHA farkı nedir? Cilt bakım ürünlerinin içeriklerini inceleyen herkesin sıkça karşılaştığı bu üç kısaltma, aslında birbirinden farklı asit gruplarını ifade eder. Kimyasal eksfoliyan olarak adlandırılan bu bileşenler, cildin üst tabakasındaki ölü hücrelerin uzaklaştırılmasına yardımcı olur ve düzenli kullanıldığında cilt yüzeyinde belirli değişikliklerin oluşmasına katkıda bulunabilir. Ancak her asit türü aynı şekilde etki göstermez; farklı cilt tiplerine ve ihtiyaçlarına göre farklı sonuçlar doğurabilir.

Bu yazıda AHA, BHA ve PHA gruplarının bilimsel özelliklerini, aralarındaki temel farkları ve hangi cilt yapılarında nasıl etki gösterdiklerini tamamen bilgilendirme amacıyla, dermatolojik bir çerçevede ele alıyoruz.

AHA Nedir? (Alfa Hidroksi Asitler)

AHA’lar su bazlı asitlerdir ve genellikle meyvelerden elde edilir.

En bilinen AHA türleri:

• Glikolik asit
• Laktik asit
• Mandelik asit
• Malik asit
• Sitrik asit

AHA’ların Cilt Üzerindeki Etkileri

AHA’lar daha çok cildin yüzeyinde çalışır.

Özellikle:

• Yüzeysel ölü hücrelerin uzaklaştırılmasında,
• Cilt tonunun daha eşit görünmesinde,
• Mat görünümün azalmasında,
• Cildin daha canlı ve pürüzsüz görünmesinde
• cilt biyolojisi açısından etkili olabilirler.

AHA’lar suya duyarlı olduğundan daha çok kuru veya nemsiz ciltlerde tercih edilen bir asit grubudur.

AHA’ların Hangi Cilt Tiplerinde İncelendiği

• Kuru cilt
• Donuk/mat görünüm
• Düzensiz doku
• Yüzeysel leke görünümü

AHA’lar molekül büyüklüğüne göre farklı derinliklerde etki gösterebilir.

Örneğin mandelik asit daha büyük moleküllü olup hassas ciltlerde daha tolere edilebilir bulunur.

BHA Nedir? (Beta Hidroksi Asitler)

BHA’lar yağda çözünen asitlerdir.

En bilinen BHA türü: Salisilik asit

Yağda çözünme özellikleri sayesinde BHA’lar ciltteki gözeneklerde biriken sebumla daha kolay etkileşime girer.

BHA’ların Cilt Üzerindeki Etkileri

Gözenek içindeki fazla yağın çözünmesine katkıda bulunabilir

Siyah nokta ve beyaz nokta oluşumlarının incelenmesinde sık karşılaşılır

Cilt yüzeyindeki pürüzlülüğün azaltılmasına yardımcı olabilir

Yağ dengesi değişen ciltlerde daha sık araştırılan bir asit türüdür

Bu nedenle BHA’lar özellikle yağlı ve akneye yatkın ciltlerde sık ilgi çeker.

BHA Hangi Cilt Tiplerinde Sık Araştırılır?

Yağlı cilt

Gözenek görünümü belirgin cilt

Siyah nokta eğilimli cilt

T bölgesinde sebum artışı olan ciltler

BHA, aynı zamanda hafif anti-inflamatuar yapısı nedeniyle bazı hassas ciltlerde de daha iyi tolere edilebilir.

PHA Nedir? (Poli Hidroksi Asitler)

PHA’lar hem AHA’lara hem BHA’lara göre daha büyük moleküllere sahiptir.

Başlıca PHA türleri:

• Glukonolakton
• Laktobiyonik asit
• PHA’ların Cilt Üzerindeki Etkileri
• PHA’ların temel özellikleri:
• Daha nazik eksfoliasyon
• Cildi kurutmadan yüzey yenileme
• Su tutma kapasitesinin desteklenmesi
• Cilt bariyerine daha uyumlu etki mekanizması

Molekül büyük olduğu için cilde daha yavaş nüfuz eder, bu nedenle hassas ya da bariyeri zayıf ciltlerde daha çok tercih edilen bir araştırma alanıdır.

PHA Hangi Cilt Tiplerine Uygun Olabilir?

• Hassas cilt
• Kızarıklık eğilimli cilt
• Atopik bariyere yakın yapılar
• Rosacea eğiliminde hassas yüzey
• Kuruluk ve bariyer zayıflığı yaşayan ciltler

AHA ve BHA’nın tolere edilmediği yapılarda PHA’lar daha yumuşak bir alternatif olarak araştırılır.

AHA – BHA – PHA Farkı Nedir?

Bu üç asit grubu arasındaki temel farklar şöyle özetlenebilir:

Bu tablo yalnızca bilgilendirme amaçlıdır; her bireyin cilt yapısı farklı olduğundan değerlendirme profesyonel kişiler tarafından yapılmalıdır.

AHA – BHA – PHA Birlikte Kullanılabilir mi?

Teorik olarak bazı ciltlerde birlikte kullanım mümkündür; ancak:

• Aşırı eksfoliasyon
• Bariyer zayıflığı
• Yoğun hassasiyet
• Kızarıklık artışı

gibi durumlara neden olabileceğinden bu konuda dikkatli olunmalıdır.

Bu nedenle kişiye özel kullanım sıklığı ve kombinasyonu, yalnızca yetkili sağlık meslek mensupları tarafından belirlenmelidir.

Kimyasal Eksfoliasyon Cildin Yapısını Nasıl Etkiler?

Kimyasal eksfoliyanlar, cilt yüzeyindeki protein bağlarını etkileyerek ölü hücrelerin uzaklaştırılmasına yardımcı olur. Bu mekanizma:

• Cilt dokusunun daha pürüzsüz hissedilmesini
• Matlığın azalmasını
• Pürüzlü bölgelerin daha homojen görünmesini

destekleyebilir.

Ancak aşırı kullanım, lipid bariyerini zayıflatarak:

• Kızarıklık
• Kuruluk
• Tahriş
• Yanma hissi
• Hassasiyet

gibi reaksiyonlara yol açabilir.

Hangi Asit Hangi Durumda Daha Sık Araştırılır?

1. AHA’lar

Yüzeysel matlık, donuk görünüm, düzensiz doku.

2. BHA’lar

Gözenek içi birikim, yağlanma, siyah nokta eğilimi.

3. PHA’lar

Hassasiyet, bariyer zayıflığı, AHA/BHA’ya toleranssızlık.

Sıkça Sorulan Sorular 

AHA mı BHA mı daha etkilidir?

Hiçbiri diğerinden “daha etkili” değildir; farklı cilt tiplerinde farklı mekanizmalarla çalışırlar.

Hassas ciltler hangi asidi tercih eder?

Genellikle PHA’lar daha nazik tolere edilir.

BHA gerçekten gözeneklere etki eder mi?

Yağda çözünen yapısı nedeniyle gözenek içi birikimle daha kolay etkileşebilir.

AHA lekeleri yok eder mi?

Leke tedavisi iddiası yönetmelik gereği yapılamaz; ancak AHA’lar yüzey yenileme etkisiyle cilt tonunu daha eşit gösterebilir.

AHA-BHA birlikte kullanılabilir mi?

Cilt tipine ve toleransına göre değişir; profesyonel değerlendirme gerektirir.