Akne

Akne nedir?

Akne; yüz, boyun, sırt ve gövdede cildimizin gözenekleri üzerinde yerleşen, ciltten kabarık olarak görülen, kırmızı renkte, zaman zaman içi iltihaplı olabilen sivilcelerdir. Buna benzer görünümü olan her durum akne değildir. Bazen kıl batıkları, bazı mikrobik durumlar akne ile karıştırılabilir. Ayrıca akne altta yatan birçok sağlık probleminin habercisi olabilir.

Ergenlik döneminde en sık görülen deri hastalığıdır. 12-18 yaşları arasındaki bireylerin yaklaşık %40’ında görülür. Ergenlik döneminde hormonların etkisi ile yağ salgısı artar. Yağlanan cildin gözeneklerinin tıkanması daha kolaydır. Bu nedenle ergenlerde sıklıkla görülür. Özellikle yüz, omuzlar, sırt ve göğüs bölgesinde ortaya çıkmaktadır ve gençlerin psikolojisi üzerinde olumsuz etkileri olabilmektedir.

Aknenin oluşmasına neler neden olur?

Oluşumunda birçok faktör rol oynar. Genetik olarak yatkın kişilerde yağ salgısının deri dışına atıldığı kıl-yağ bezi kanalında kalınlaşma ve buradaki hücrelerin yapışkanlığından dolayı kanalın tıkanmaya meyilli olması önemli bir faktördür. Diğer faktörler ergenlik döneminde artan yağ salgısının (sebum) bu kanalda birikerek komedon adı verilen siyah ya da beyaz noktaları oluşturmasıdır. Gözeneklerin tıkanmasında genetik faktörler kadar fiziksel faktörler de rol oynar. Fiziksel faktörler arasında sürülen yağlı kremler, sıcak hava, terleme artışı, makyaj ve uygun cilt temizleyicilerinin kullanılmaması sayılabilir. Akneye yol açan diğer sebepler arasında ise; bu tıkanan gözeneklerdeki sebuma bakterilerin yerleşmesi ve burada bir yangıya yani inflamasyona neden olması gelir. Bu şekilde oluşan aknede cildimizde kızarıklık ve iltihaplanmış kabarıklıklar görülebilir.

Aknede genetik bir yatkınlık var mıdır?

Ailesinde şiddetli akne sorunu olan bireylerde akne daha yoğun görülebildiği gibi hiç akne görülmeyebilir. Fakat yine de genetik bir yatkınlık söz konusudur.

Diyet ile akne arasında bir ilişki var mıdır?

Son zamanlarda yapılan çalışmalarda yüksek glisemik indeksi olan gıdalarla (Glisemik indeksi yüksek olan besinler kan şekerinin hızla yükselmesine ve bunun sonucunda da pankreastan depolanmış insülininin hızla kana verilmesine ve kandaki insülin miktarının hızla yükseltmesine sebep olur) aknenin tetiklendiği belirtilmektedir. Bu yüzden bu tür gıdaların aşırı miktarda alınması ve tek yönlü olarak kullanılması önerilmemektedir. Yüksek glisemik indeksi olan gıdalar arasında patates, beyaz ekmek, beyaz pirinç, beyaz şeker, işlenmiş meyve suları, muz (olgun), karpuz, krakerler, mısır cipsi ve mısır gevreği sayılabilir. Bunun dışında bazı hastalar çekirdek, yağda kızartma, çikolata gibi, kalori değeri yüksek gıdalardan sonra akne şiddetinde bir artma tariflemektedir. Bu hastaların akne şikâyetini arttırdığını düşündüğü bu tip gıdalardan uzak kalmasında fayda vardır. 

Adet düzensizliği ile akne arasında bir bağlantı var mıdır?

Eğer bayan hastada akne ergenlik döneminde olmadığı halde ileri yaşta başlıyorsa, beraberinde adet düzensizliği, kilo vermede zorlanma, çene, karın, sırt ve meme başı çevresinde aşırı kıllanma şikâyetlerinden bir veya birkaçı varsa hormon bozukluğu açısından değerlendirilmesi gerekir. Bu hastalarda özellikle yumurtalık kisti, yani polikistikover hastalığından şüphelenilir. Bu hastalıkta sivilce şikâyeti oldukça dirençlidir ve tedavisi erkeklerde kullanılan akne tedavisinden oldukça farklıdır. Genel olarak unutulmaması gereken ise adet dönemlerinde çoğu bayanda akne şikâyetinin artabileceğidir. Bu, hormonların neden olduğu doğal bir süreç olup bir hastalık belirtisi değildir. Ayrıca gebelikte de hormonların etkisiyle akne şiddetlenebilmektedir.

Akneyi sıkmak önerilir mi?

Hayır, kesinlikle akneyi sıkmak, oynamak önerilmez. Bazı akne tiplerinde ancak doktor gözetiminde akne lezyonları boşaltılabilir. Kurcalanan aknede iltihap yayılabilir, kızarıklık artabileceği gibi iz kalma riski de artar.

Akne nasıl tedavi edilir?